به‌طورکلی استیل با نام دیگر فولاد ضدزنگ نیز شناخته می‌شود؛ اما گاهی در اثر گذر زمان یا استفاده نادرست از ظروف استیل شاهد زنگ‌زدگی آن‌ها هستید. البته دورریختن ظروف استیل در این مواقع بهترین راه‌حل نیست! شما با چندین ترفند ساده به‌راحتی می‌توانید ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل بپردازید و طول عمر آن‌ها را افزایش دهید. اگر قصد دارید تا با ترفندهای خانگی برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل آشنا شوید و نکات مهم برای پیشگیری از آن‌ها را بدانید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
چرا ظروف استیل زنگ می‌زند؟
استیل نوعی آلیاژ است که با آهن ساخته می‌شود و معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ درصد عنصر کروم نیز دارد. این عنصر موجب می‌شود تا ظروف استیل به‌مرورزمان زنگ نزند. به‌طورکلی زمانی که آهن با اکسیژن موجود در هوا و رطوبت واکنش دهد، زنگ‌زدگی داخل آن ایجاد می‌شود. افزودن کروم به این آلیاژ موجب ایجاد یک پوشش محافظ می‌شود که از تماس هوا و رطوبت به آن جلوگیری می‌کند. اگر به هر دلیلی این پوشش از روی سطح استیل برداشته شود، استیل شروع به زنگ‌زدن می‌کند و اگر زنگ‌زدگی برای ظروف استیل شما اتفاق افتاد نگران نباشید و تنها کافی است تا ترفندهایی که در ادامه معرفی می‌شوند را دنبال کنید تا بتوانید زنگ‌زدگی را از بین ببرید.
روش ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با جوش‌شیرین و آب
اگر ظروف استیل شما دارای زنگ‌زدگی‌های سبک هستند و این زنگ‌زدگی‌ها خیلی بر روی ظروف استیل شما پیش روی نداشتند، می‌توانید از این روش کم‌هزینه استفاده نمایید. به‌طورکلی جوش‌شیرین با نام بی‌کربنات سودا نیز شناخته می‌شود. این ماده معدنی طبیعی کمی حالت قلیایی و بازی دارد و یک ساینده ملایم است که به‌راحتی می‌تواند زنگ‌زدگی‌ها را از روی ظروف استیل شما پاک کند، بدون اینکه حتی خراشی بر روی آن ایجاد کند. همچنین این ماده به‌راحتی با آب واکنش نشان می‌دهد و سپس با تولید حباب‌های دی‌اکسیدکربن می‌تواند در ازبین‌بردن زنگ‌زدگی‌های استیل مؤثر باشد.
توجه داشته باشید که اگر ظروف استیل شما تنها دارای لکه‌های کوچک زنگ‌زدگی هستند، کافی است تا یک قاشق غذاخوری جوش‌شیرین را با دو فنجان آب مخلوط کنید. پس از مخلوط‌کردن خواهید دید که این ترکیب به‌صورت خمیر غلیظی در می‌آید. حالا شما باید این خمیر را بر روی ناحیه زنگ‌زده ظروف استیل خود بمالید و مقداری با پارچه نرم و تمیز این خمیر را با سطح زنگ‌زدگی در تماس قرار دهید. پس از مدت‌زمان کوتاهی که گذشت، حالا شما می‌توانید خمیر را از روی زنگ‌زدگی استیل پاک کنید و نهایتاً قسمت موردنظر را خشک کنید. سپس خواهید دید که زنگ‌زدگی‌های کوچک استیل محو خواهد شد.
البته اگر در ظروف استیل شما زنگ‌زدگی‌های زیادی وجود دارد، بهتر است تا از این روش استفاده کنید. در ابتدا محل زنگ‌زدگی را به‌صورت کامل با آب شستشو دهید تا هیچ‌گونه اثری از چربی و لکه بر روی آن باقی نماند. سپس سعی کنید که محل زنگ‌زدگی را کمی مرطوب باقی بگذارید و سپس مقداری جوش‌شیرین بر روی آن بپاشید. پس از آنکه مطمئن شدید سطوح زنگ‌زده از جوش‌شیرین پوشیده شده است، بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت این لایه از جوش‌شیرین بر روی محل زنگ‌زدگی باقی بماند.
پس از اینکه این زمان گذشت، کافی است تا حالا با یک مسواک که دارای موهای نرم است، اقدام به شستشو و آبکشی محل زنگ‌زدگی کنید. پس از آن نیز با خشک‌کردن محل زنگ‌زده استیل کار به پایان می‌رسد و به‌احتمال زیاد زنگ‌زدگی‌ها از بین خواهند رفت.
ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با نوشابه
اگر شما قصد دارید تا وسایل استیل که زنگ‌زدگی متوسط دارند را شستشو دهید، بهتر است تا از این ترفند ساده استفاده کنید که تنها نیاز به یک نوشابه یا ماءالشعیر دارد. ازآنجایی‌که نوشابه و ماءالشعیر دارای فسفر و اسیدسیتریک هستند موجب می‌شوند تا زنگ‌زدگی از بین برود. البته غلظت اسید فسفریک موجود در نوشابه و ماءالشعیر به‌اندازه سایر محلول‌های تمیزکننده زنگ‌زدگی نیست، اما برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی ظروف استیل مناسب هستند. همچنین اگر نگران این هستید که پس از استفاده از این نوشیدنی‌ها، باقی‌مانده آن بر روی ظروف بچسبد، می‌توانید از نوشابه‌های رژیمی نیز استفاده کنید، زیرا به همان مقدار اسیدسیتریک و اسید فسفریک دارند.
برای ازبین‌بردن لکه‌های کوچک زنگ‌زدگی بر روی استیل کافی است تا یک مسواک یا پارچه را با نوشابه یا ماءالشعیر آغشته کنید و با ناحیه زنگ‌زده در تماس قرار دهید. همچنین پس از آن که زنگ‌زدگی از بین برود، حتماً آن ناحیه را به طور کامل با آب شستشو دهید تا چسبندگی‌های باقی‌مانده روی سطح به‌خوبی پاک شوند. همچنین به‌جای پارچه یا مسواک می‌توانید از یک فویل آلومینیومی استفاده کنید و آن را آغشته به نوشابه یا ماءالشعیرکنید. سپس فویل را مانند یک ساینده ملایم بر روی قسمت زنگ‌زدگی ظروف استیل بکشید. معمولاً زمانی که زنگ‌زدگی‌ها سرسخت هستند، از این روش استفاده می‌شود.
همچنین اگر زنگ‌زدگی ظروف مقداری بزرگ است، بهتر است تا ظروف استیل زنگ‌زده را یک شبانه‌روز در نوشابه کوکاکولا یا ماءالشعیر خیس کنید. حال برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی‌ها می‌توانید از یک‌پارچه نرم، یک مسواک یا فویل آلومینیومی استفاده کنید. در نهایت نیز به‌خوبی با آب شستشو دهید. البته اگر ظروف استیل شما بسیار بزرگ هستند و نمی‌توانید آن‌ها را با نوشابه و ماءالشعیر خیس کنید، می‌توانید حوله یا دستمالی را با استفاده از نوشابه یا آبجو خیس کنید و بر روی محل زنگ‌زده قرار دهید و بگذارید و اجازه دهید تا یک شب بماند. این کار نیز می‌تواند به ازبین‌بردن زنگ‌زدگی از روی سطوح کمک کند.
روش ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با کرم تارتار و آبلیمو
این روش برای اقلامی با زنگ‌زدگی‌های متوسط بسیار مناسب است و به دلیل در دسترس بودن مواد مورد نیاز، می‌توان به راحتی آن را در خانه انجام داد. کرم تارتار یکی از موادی است که به راحتی می‌توان آن را در بیشتر سوپرمارکت‌ها یافت و معمولاً هزینه زیادی هم ندارد. این ماده، که بیشتر در آشپزی و پخت و پز کاربرد دارد، در ترکیب با آبلیمو می‌تواند به یک خمیر قدرتمند برای از بین بردن زنگ‌زدگی تبدیل شود.
برای شروع، کافی است یک قاشق غذاخوری از کرم تارتار را با چند قطره آبلیمو مخلوط کنید تا خمیری غلیظ و همگن به دست آورید. این خمیر دارای خواص اسیدی و تمیزکنندگی قوی است که می‌تواند زنگ‌زدگی‌های موجود روی ظروف استیل را به طور موثر حذف کند.
برای استفاده از این خمیر، ابتدا آن را به طور یکنواخت روی نقاط زنگ‌زده ظروف استیل بمالید. بهتر است برای این کار از یک اسفنج نرم استفاده کنید، زیرا اسفنج‌های سخت یا سیمی می‌توانند به سطح استیل آسیب بزنند و خش‌هایی روی آن ایجاد کنند. پس از اینکه خمیر به خوبی بر روی نقاط زنگ‌زده قرار گرفت، اجازه دهید چند دقیقه بماند تا مواد فعال موجود در خمیر بتوانند به زنگ‌زدگی‌ها نفوذ کرده و آن‌ها را تجزیه کنند.
پس از چند دقیقه، خمیر را با استفاده از یک اسفنج مرطوب و نرم از سطح استیل پاک کنید. دقت کنید که هیچ بقایایی از خمیر روی ظرف باقی نماند، زیرا ممکن است در بلندمدت به سطح استیل آسیب برساند. در نهایت، سطح استیل را با یک دستمال‌کاغذی یا پارچه نرم خشک کنید تا جلای طبیعی آن حفظ شود.
هنگام استفاده از این روش، مهم است که همواره از اسفنج نرم استفاده کنید، زیرا استفاده از ابزارهای خشن می‌تواند به سطح استیل آسیب زده و خراش‌های غیرقابل جبرانی ایجاد کند. این روش ساده و مؤثر به شما کمک می‌کند تا ظروف استیل خود را به حالت اولیه و بدون زنگ‌زدگی بازگردانید، بدون نیاز به استفاده از مواد شیمیایی قوی یا فرآیندهای پیچیده.
ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با آبلیمو و جوش‌شیرین
این روش نیز برای وسایل استیل که دارای لکه‌های زنگ‌زدگی متوسط هستند مناسب است. اگر قصد دارید تا یک روش تضمینی و آزمایش شده را برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل به کار ببرید، این روش مناسب است؛ زیرا چرا مورد آزمایش قرار گرفته است و نتایج خوبی بر روی ظروف استیل داشته است.
برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل دوچرخه، موتور یا ظروف آشپزخانه با استفاده از این روش، تنها کافی است تا به مقدار مساوی آبلیمو و جوش‌شیرین را با یکدیگر ترکیب کنید تا خمیر غلیظی به دست بیاید. سپس با استفاده از یک اسفنج مرطوب و نرم یک‌لایه از این خمیر را بر روی قسمت زنگ‌زده استیل قرار دهید. اگر زنگ‌زدگی در چند دقیقه ابتدایی جدا نشد، بهتر است تا دوباره خمیر را بر روی ظرف استیل بمالید و اجازه دهید تا در حدود ۳۰ دقیقه بماند. پس از انجام این کار به‌احتمال زیاد زنگ‌زدگی از روی ظروف استیل جدا خواهد شد. همچنین بهتر است بدانید که شما می‌توانید در این روش به‌جای استفاده از آبلیمو، از لیموترش یا پراکسید هیدروژن نیز استفاده نمایید و می‌تواند نتایج مشابهی را داشته باشد.
ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با استفاده از سرکه سفید
اگر شما ظروف استیل دارید که به مقدار کمی زنگ‌زدگی دارند، می‌توانید از سرکه سفید استفاده کنید. در ابتدا بهتر است بدانید که این روش نسبت به سایر روش‌هایی که تا الان بیان شد تأثیر کمتری دارد. ازآنجایی‌که سرکه سفید دارای اسید استیک است، می‌تواند به‌عنوان یک پاک‌کننده و خورنده ملایم زنگ‌زدگی‌ها عمل کند.
سرکه سفید می‌تواند برای زنگ‌زدگی‌های خفیف، لکه‌ها و کثیفی‌های ظروف استیل مناسب باشد. همچنین کسانی که دارای موتورسیکلت هستند، می‌توانند سرکه سفید را با استیل موتور خود در تماس قرار دهند تا براق به نظر برسد. البته بهتر است بدانید که این روش برای استیل دافع روغن توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند این پوشش را از بین ببرد. برای اینکه با دستور کار این روش آشنا شوید، در ابتدا یک بطری اسپری را با استفاده از سرکه سفید رقیق نشده و غلیظ پر کنید. پس برای آگاهی از نحوه استفاده از این روش تنها نیاز است که سرکه را بر روی نواحی زنگ‌زده خفیف ظروف استیل اسپری کنید و پس از چند دقیقه آن را با یک‌پارچه تمیز یا دستمال‌کاغذی خشک کنید. در نهایت نیز پس ازبین‌رفتن زنگ‌زدگی‌ها، آن را با آب بشویید.
روش ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل با سیب‌زمینی و صابون
استفاده از این روش نیز برای زنگ‌زدگی‌های خفیف ظروف استیل مناسب است. برای انجام این کار تنها نیاز است که شما از ترکیب صابون و سیب‌زمینی طبق سه مرحله پیش بروید. در مرحله اول سیب‌زمینی‌ها را حلقه کنید و روی آن‌ها را با صابون خرد شده بپوشانید.
در مرحله دوم این ترکیب را بر روی قسمت زنگ‌زده ظروف استیل قرار دهید و اجازه دهید که بین ۲ تا ۳ ساعت با زنگ‌زدگی‌ها در تماس قرار گیرند. در مرحله آخر نیز زنگ‌زدگی‌های استیل را به‌صورت کامل با آب شستشو دهید و با دستمالی آن را خشک کنید. سپس می‌بینید که زنگ‌زدگی‌ها از بین رفته‌اند. همچنین به‌عنوان نکته آخر نیز بهتر است بدانید که استفاده از این روش، هیچ آسیبی به ظروف استیل نمی‌رساند.
آیا سفیدکننده یا وایتکس می‌تواند زنگ‌زدگی را از بین ببرد؟
پس از آنکه چندین روش برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی از روی سطوح استیل معرفی شد شاید مواد شوینده دیگری نیز در ذهن شما بیاید که یکی از آن‌ها سفیدکننده و وایتکس باشد. بهتر است بدانید که ماده‌های سفیدکننده به دلیل داشتن کلر یک عامل اکسیدکننده قوی است و می‌تواند به‌سرعت با سطح استیل واکنش دهد و موجب زنگ‌زدگی بیشتر ظروف شود. معمولاً وایتکس و سفیدکننده می‌توانند لایه بیرونی استیل را خورده و عنصر کروم را از سطح آن از بین ببرد. پس به‌هیچ‌عنوان از وایتکس برای ازبین‌بردن زنگ‌زدن استیل استفاده نکنید.
آیا استفاده از خمیردندان زنگ‌زدگی ظروف استیل را از بین می‌برد؟
خمیردندان نیز یکی دیگر از شوینده‌هایی است که معمولاً بیشتر خانم‌های خانه‌دار برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی ظروف استیل از آن استفاده می‌کنند. البته بهتر است بدانید که خمیردندان تنها می‌تواند لکه‌های ناشی از زنگ‌زدن استیل را از بین ببرد و خود زنگ‌زدگی از بین نمی‌رود. برای انجام این کار تنها کافی است تا به مقدار مساوی خمیردندان را با جوش‌شیرین ترکیب کنید و پس از آن به مدت ۱۰ دقیقه در تماس با زنگ‌زدگی قرار دهید و سپس با محل موردنظر را با استفاده از آب گرم بشویید تا لکه‌ها از بین برود.
نکات مهم برای ازبین‌بردن زنگ‌زدن استیل
اگر قصد استفاده از ترفندهای خانگی برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل را دارید بهتر است تا نکاتی را در هنگام انجام این کار رعایت کنید تا آسیبی به آلیاژ استیل ظروف شما وارد نشود.
- عدم استفاده از ساینده‌های فلزی یا پودرهای تمیزکننده
به‌صورت کلی برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی‌ها از روی ظروف استیل باید از وسیله‌ای استفاده نمایید که موجب ایجاد خراش در سطح استیل نشود. پودرهای تمیزکننده و ساینده‌های فلزی مانند پشم فولادی، می‌تواند سطوح ظروف استیل را خراش دهد و به‌جای استفاده از این موارد بهتر است تا از پارچه‌های میکرو فیبر یا مسواک‌هایی که دارای موهای نرم هستند استفاده کنید.
- عدم استفاده از تمیزکننده‌های حاوی کلرید
اگر قصد استفاده از پاک‌کننده‌های شیمیایی را دارید، حتماً باید در نظر داشته باشید که ماده‌ای را انتخاب کنید که داخل آن کلریدهایی مانند: ید، بروم یا فلوئور نداشته باشند؛ زیرا آن‌ها بسیار ساینده هستند و می‌توانند علاوه بر ازبین‌بردن زنگ‌زدگی، باعث تغییر رنگ استیل نیز شوند.
- تمیزکردن استیل در جهت دانه‌ها
اگر بر روی ظروف استیل دقت کنید متوجه می‌شوید که دارای دانه‌ها و خطوطی هستند که معمولاً به‌صورت عمودی یا افقی وجود دارند. زمانی که قصد دارید تا زنگ‌زدگی‌های ظروف استیل را از بین ببرید یا اینکه کثیفی‌ها را در بین شکاف‌ها پاک کنید، باید در جهت دانه‌ها این کار را انجام دهید. در غیر این صورت ممکن است ظروف استیل شما خراش بردارد.
- قبل از استفاده از محلول، در ناحیه دیگری از استیل مواد شوینده خود را تست کنید
حتماً توصیه می‌شود که قبل از آنکه محلول را در کل سطح ظروف استیل خود به کار ببرید، حتماً ناحیه‌ای را برای تست در نظر بگیرید. این روش موجب می‌شود تا در صورت ایجاد مشکل در استیل، به ظروف شما آسیب نرسد
- پاک‌کردن سطح زنگ‌زدگی پس از استفاده از مواد شوینده
پس از آنکه تمام زنگ‌زدگی‌ها از بین رفت، حتماً وسایل استیل را با استفاده از آب ولرم یا آب گرم کاملاً بشویید و در نهایت نیز با استفاده از دستمال مرطوب آن را خشک کنید؛ زیرا اگر تمیزکردن نهایی به شکل کامل انجام نشود، ممکن است ظروف استیل شما آسیب ببیند.
راههای جلوگیری از زنگ‌زدن ظروف استیل
حالا که با روش‌های ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل آشنا شدید، بهتر است تا به‌صورت خلاصه نیز با نکاتی که می‌تواند از زنگ‌زدن استیل جلوگیری کند آشنا شوید.
پاک‌کردن اثر انگشت بر روی استیل
بهتر است تا به‌صورت روزانه و هفتگی زمانی را برای تمیزکردن جای اثر انگشت بر روی استیل صرف کنید تا همواره از زنگ‌زدگی و ایجاد لکه‌ها بر روی آن‌ها جلوگیری کرده باشید.
بهتر است برای ازبین‌بردن جای اثر انگشت بر روی ظروف استیل، از آب گرم و صابون استفاده کنید و در نهایت نیز به‌آرامی با استفاده از دستمال‌کاغذی یا پارچه مرطوب آن را خشک کنید. این کار موجب می‌شود تا همواره ظروف استیل آشپزخانه شما ضدزنگ باقی بمانند و درخشندگی خود را حفظ کنند.
آلودگی‌ها را سریع پاک کنید
یکی از راه‌هایی که موجب می‌شود تا رطوبت و هوا به سطح زیرین استیل نفوذ نکنند و موجب زنگ‌زدن و لکه‌های عمیق بر روی استیل نشود، تمیزکردن مداوم آن است. اگر شما اجازه بدهید که آلاینده‌های مانند: روغن یا دوده بر روی ظروف استیل به مدت طولانی باقی بمانند، به‌مرورزمان موجب ایجاد زنگ‌زدگی نیز خواهد شد. پس حتماً لکه‌های آب و آلاینده‌های روغنی را با استفاده از یک‌پارچه میکرو فیبر یا حوله کاغذی پاک کنید.
نتیجه‌گیری
امروزه روش‌های زیادی برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل موتور، دوچرخه و ظروف استیل خانه وجود دارد که شما می‌توانید با استفاده از آن‌ها به‌راحتی از شر زنگ‌زدگی‌ها راحت شوید. اگر شما قصد دارید تا وسایل استیل که زنگ‌زدگی متوسط دارند را شستشو دهید، بهتر است تا از این ترفند ساده استفاده کنید که تنها نیاز به یک نوشابه یا ماءالشعیر دارد. اگر شما ظروف استیل دارید که به مقدار کمی زنگ‌زدگی دارند، می‌توانید از سرکه سفید استفاده کنید. بهتر است بدانید که ماده‌های سفیدکننده به دلیل داشتن کلر یک عامل اکسیدکننده قوی است و می‌تواند به‌سرعت با سطح استیل واکنش دهد و موجب زنگ‌زدگی بیشتر ظروف شود و مناسب این کار نیست. اگر قصد استفاده از پاک‌کننده‌های شیمیایی را دارید، حتماً باید در نظر داشته باشید که ماده‌ای را انتخاب کنید که داخل آن کلریدهایی مانند: ید، بروم یا فلوئور نداشته باشند؛ زیرا آن‌ها بسیار ساینده هستند و می‌توانند علاوه بر ازبین‌بردن زنگ‌زدگی، باعث تغییر رنگ استیل نیز شوند.
سؤالات متداول
آیا با سرکه سیب نیز می‌توان زنگ‌زدگی استیل را از بین برد؟
بله، سرکه سیب نیز این خاصیت را دارا است و تنها کافی است تا وسایل استیل زنگ‌زده را به مدت چند ساعت در سرکه سیب قرارداد تا زنگ‌زدگی‌های کوچک کاملاً از بین برود.
ساده‌ترین راه برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل چیست؟
می‌توان گفت یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل، استفاده از جوش‌شیرین و آب است که روش انجام آن در این مقاله به طور کامل آورده شده است.
آیا زنگ‌زدگی‌های استیل را باید حتماً در جهت خطوط آن تمیز کرد؟
بله. نکته بسیار مهمی که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود، این است که معمولاً خانم‌های خانه‌دار در هنگام ازبین‌بردن زنگ‌زدگی استیل، این کار را در جهت خطوط انجام نمی‌دهند که می‌تواند موجب آسیب به سطح استیل شود.