استیل ضد زنگ چیست؟+ مزایا و معایب

استیل ضد زنگ چیست؟

استیل ضد زنگ در متالوژی و علم فلزات به نام های فولاد زنگ نزن یا استنلس استیل با نام انگلیسی Stainless steel خوانده و شناخته می شوند که از لغت فرانسوی Inoxydable به معنای ضد زنگ گرفته شده است. قطعاً این محصول بیشتر برای مکان های با اکسیژن کم مناسب است. با اضافه نمودن برخی از عناصر امثال کروم به آهن فولادی آلیاژی به نام استیل ضد زنگ یا استنلس استیل تشکیل می گردد. این محصول به دلیل خاصیت غیر فعال شدن خود در برابر انواع خورندگی ها مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می دهد. لذا اخیراً در ایران در زمینه های گوناگون مانند اجرای نرده استیل از این محصولات با کیفیت استفاده می گردد.

این نوع استیل اخیراً بسیار مورد توجه همگان قرار گرفته اند. افزودن عناصری همچون مولیبدن موجبات مقاومت این نوع استیل در برابر خوردگی را فراهم آورده و نیز فولادهای زنگ نزن موجود در آن باعث می گردد تا در مقابل اسیدهای کاهنده واکنش های بالایی از خود نشان دهد. بنابراین این ماده بادوام و پرتحمل که در مقایسه با هزینه و طول عمر آن ارزان ترین انتخاب برای همگان است.

فولادها به دو دسته تقسیم میشوند.دسته اول فولاد ساده کربنی نام دارد که عنصر اصلی و تاثیر گذار آن کربن است.دسته دوم فولاد آلیاژی است که با اضافه نمودن برخی از عناصر مانند کروم به آهن تشکیل میشود،که به آن استیل ضد زنگ یا استنلس استیل می گویند که در برابر انواع خوردگی های مختلف مقاومت بالایی دارند که هم اکنون در بازار ایران در زمینه اجرای نرده استیل از این نوع استیل استفاده می شود. منبع

علت زنگ نزدن استیل ضد زنگ چیست؟

علت زنگ نزدن استیل ضد زنگ را این‌گونه می توان بیان نمود: هنگامی که در میان عناصر استیل ضد خش میزان موجودی کروم کمتر از ۰۱۰.۵/۰ باشد. این میزان کروم بعد از ترکیب شدن با اکسیژن هوا بر روی استیل ضد زنگ یک لایه ای به نام اکسید کروم تشکیل می نماید که مانع زنگ زدن آن می شود. هرچند این لایه با چشم قابل دیدن نمی باشد. لذا منجر به ارتباط بین استیل و هوا از بین برود و همچنان استیل سالم بماند. از آنجایی که مقدار نیکل و مولیبدن به همراه کروم افزایش یابد سبب تقویت این لایه می گردد و خاصیت ضد زنگ بودن استیل را افزایش می دهد. برای اینکه این پدیده غیر فعال سازی همچنان در استیل اتفاق بیفتد الزاماً نیازمند حداقل ۵/۱۰ درصد را کروم تشکیل بدهد.

چنانچه اگر خراشی بر روی سطح این ضد زنگ ایجاد گردد فولاد ضد زنگ قابلیت ترمیم خود را خواهد داشت و هیچ اثری از خش نمی ماند. لازم به ذکر است انواع مختلفی از استیل های ضد زنگ با میزان مختلف کروم و مولیبدن برای تطابق با محیطی که آلیاژ باید تحمل نمود وجود دارد. لذا همان‌طور که قبلاً ذکر شده مقاومت بالا در مقابل زنگ زدگی و خوردگی همچنین نیاز به نگهداری کم و قابلیت درخشندگی الزاماً این محصول را به یک ماده‌ی ایده آل تبدیل کرده است. البته قابل ذکر است که کاربرد وسیع و گسترده‌ی این محصول در لوازم خانگی امری غیر قابل انکار است. بهتر است بدانید این نوع محصول ضد زنگ به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل: ۱: فریتی ۲: مارتنزیتی ۳: دوپلکس ۴: آستنیتی

موارد استفاده استیل ضد زنگ

بیشترین موارد استفاده از انواع استیل ضد زنگ در وسایل آشپزی، کارد و چنگال، دستگاه های جراحی، لوازم خانگی بزرگ امثال لباسشویی، مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی، مخازن ذخیره آب و مواد شیمیایی و در آخر محصولات غذایی خلاصه شده است. لازم به ذکر است که راحتی تمیز و استریل نمودن با بخار همچنین عدم نیاز به پوشش استفاده از این محصول، استفاده از آن را در آشپزخانه های صنعتی و تجاری متداول نموده است. خوردگی این محصول ضد زنگ به درجه یا گرید آن برای محیط کاری بستگی دارد. معمولاً بین انواع خوردگی تفاوت های شایانی نمایان است: و انواع خورندگی یکنواخت، ناحیه ­ای، گالوانیک و SCC می توان ذکر کرد.

خورندگی یکنواخت استیل ضد زنگ

خورندگی یکنواخت استیل ضد زنگ الزاماً در حالت های فعال رخ می دهد. به عبارت دیگر زمانی که لایه اکسید غیرفعال بر روی فولاد وجود نداشته باشد.

خوردگی ناحیه ای استیل ضد زنگ

چند نوع خوردگی ناحیه ای استیل ضد زنگ وجود دارند که علل بسیاری در آن دخیل می باشد شامل:

• حفره حفره شدن
• خوردگی شکاف ها
• خوردگی بین دانه ها
• ترک برداشتن ناشی از تنش و خوردگی

خوردگی گالوانیک استیل ضد زنگ

خوردگی گالوانیک استیل ضد زنگ و الزامات طراحی مختلف باعث ترکیب فلزات گوناگون در کنار یکدیگر می گردد. در شرایط ویژه ای استفاده از فلزات در تماس با هم منجر به خوردگی یکی از فلزات می گردد. لذا در کاربردهای علمی، این محصولات پتانسیل خوردگی بالایی دارند. در نهایت منجر به خوردگی بیشتر در فلز جفت شده می گردد. آزمایشات و تحقیقات فراوانی در زمینه گرفتار و سازگاری ترکیبات گوناگون در رابطه خوردگی این محصول در شرایط محیطی مختلف انجام شده  و ثابت گردیده که استاندارد DIN 50919 به کار رفته در آن ها یکی از مهم ترین منابعی که برای مطالعه رفتار خوردگی گالوانیک ترکیبات گوناگون موجود می باشد. در حالت کلی می توان ادعا نمود که بین گریدهای مختلف فولادهای ضد زنگ در تماس مستقیم با یکدیگر خوردگی گالوانیک رخ نخواهد داد به دلیل اینکه پتانسیل خوردگی هر دو یکسان می باشد.

کاربردهای استیل ضد زنگ

مهم ترین کاربردهای استیل ضد زنگ در حیطه ی ذخیره مواد غذایی، بهداشتی و بیمارستانی می باشد. همان‌طور که قبلاً ذکر شده است این نوع محصولات متریال استاندارد در ساخت بسیاری از تجهیزات شیمیایی و لوازم آشپزخانه می باشند. قابل ذکر است که بیشتر از ۱۰۰ نوع گرید استیل ضد زنگ در بازار موجود می باشد. که هر کدام از آن‌ها بر اساس عناصر آلیاژی که در ترکیب آن‌ها تأثیر می گذارد شناسایی  و نام‌گذاری می شوند. متداول ترین انواع آن‌ها شامل ۳۰۴، ۳۰۴L، ۳۱۶، ۳۱۶L، ۳۲۱، ۳۴۷، ۳۰۴H، ۴۸۲۸، ۳۱۰S و ورق استیل ۳۰۹ و ۳۰۹s خواهند بود.

معایب استیل ضد زنگ

با وجود اینکه انواع مختلفی از استیل ضد زنگ از مزایای فراوانی برخوردار است اما نمی توان از یک سری معایب آن نیز چشم پوشی کرد. مهم ترین  معایب استیل ضد زنگ که در اینجا به آن‌ها اشاره می شوند. عبارت‌اند از:

• نقطه ذوب بالای آن امر جوشکاری را بسیار دشوار می کند
• همچنین به دلیل سخت بودن مرحله تولید آن قطعاً دارای نوسانات قیمتی بالایی است
• نفوذ سریع گرد و غبار بر روی این نوع ورق اسیل. اگرچه نظافت و تمیز کردن آن نیز کار دشواری نیست. این محصول کوچکترین لکه را نشان می دهد که در برخی موارد باعث ظاهری سیاه و کثیف مانند بر روی استیل می شود.
• یکی دیگر از معایب جزئی آن می توان به عدم مغناطیسی بودن ورق استیل ضد زنگ اشاره کرد. بنابراین بهتر است برای تمیز کردن آن از آب و صابون استفاده شود.

سوالات متداول

استیل ضد زنگ چیست؟

استیل ضد زنگ در متالوژی و علم فلزات به نام های فولاد زنگ نزن یا استنلس استیل با نام انگلیسی Stainless steel خوانده و شناخته می شوند که از لغت فرانسوی Inoxydable به معنای ضد زنگ گرفته شده است. با اضافه نمودن برخی از عناصر امثال کروم به آهن فولادی آلیاژی به نام استیل ضد زنگ یا استنلس استیل تشکیل می گردد.

معایب استیل ضد زنگ چیست ؟

نقطه ذوب بالای آن امر جوشکاری را بسیار دشوار می کند – همچنین به دلیل سخت بودن مرحله تولید آن قطعاً دارای نوسانات قیمتی بالایی است – نفوذ سریع گرد و غبار بر روی این نوع ورق اسیل. اگرچه نظافت و تمیز کردن آن نیز کار دشواری نیست. این محصول کوچکترین لکه را نشان می دهد که در برخی موارد باعث ظاهری سیاه و کثیف مانند بر روی استیل می شود. – یکی دیگر از معایب جزئی آن می توان به عدم مغناطیسی بودن ورق استیل ضد زنگ اشاره کرد. بنابراین بهتر است برای تمیز کردن آن از آب و صابون استفاده شود.

کاربردهای استیل ضد زنگ چیست ؟

مهم ترین کاربردهای استیل ضد زنگ در حیطه ی ذخیره مواد غذایی، بهداشتی و بیمارستانی می باشد. همان‌طور که قبلاً ذکر شده است این نوع محصولات متریال استاندارد در ساخت بسیاری از تجهیزات شیمیایی و لوازم آشپزخانه می باشند.